Historie Melkvervoer
Mijn winterbelevenissen van 14 februari 1979

MIJN WINTERBELEVENISSEN OP DIE BARRE WINTERDAG VAN 14 FEBRUARI 1979

Sneeuwlandschappen, het zijn altijd van die mooie plaatjes, maar als je tijdens je rit plotseling met een zware sneeuwstorm te maken krijgt, is de lol er gauw van af - zoals toen, in de winter van februari 1979. Ik heb het zelf allemaal aan den lijve mee mogen maken, op woensdag 14 februari 1979. Zoals gebruikelijk was de woensdag een rit Noord-Holland; mijn eerste klant was in Alkmaar, de rit verliep vlotjes. Het was droog weer en de weg was goed te berijden. In Alkmaar koppelde ik de aanhanger af, maakte de zeilen lost en schoof ze op het dak; nog even de planken en rongen eruit en de afbindtouwen losmaken en de heftruckchauffeur kon gaan lossen en de retour- emballage laden, tenminste, als het hem uitkwam, zo tussen zijn andere werkzaamheden door. In die tussentijd ging ik dan alvast met de motorwagen bij een paar kleinere klanten in de omgeving van Alkmaar lossen. Toen ik na een paar uur weer terugkwam bij mijn aanhanger, begon het al aardig te sneeuwen. Ik had nog vracht voor een paar adressen in de aanhanger staan, waaronder voor de Vezo in Wognum, en als laatste klant Wieringerwerf, in de kop van Noord Holland, pal aan de A7.

Ik werd door een paar chauffeurs, die ook in Alkmaar bij die zelfde klant moesten lossen, en die al vanaf Den Helder naar Alkmaar waren gereden, geïnformeerd over het feit dat het al bar slecht was op de A7 richting Wieringerwerf; al werd er wel volop geschoven en gestrooid. Goede raad is duur, dacht ik zo, dus ik besloot om alle volle kratten in de motorwagen te proppen en het lege fust, dat ik al retour had gekregen van de klanten waar ik was geweest, in de aanhanger te laden. Ik werd daarbij gelukkig geholpen door de heftruckchauffeur; de samenwerking was altijd goed daar. Zodoende kon ik mijn aanhanger in Alkmaar laten staan, en op de terugweg weer oppikken. Ik was natuurlijk veel te zwaar, maar met dit slechte weer ging ik er maar van uit dat ik toch niet gecontroleerd zou worden. Ik had in ieder geval genoeg druk op de achteras van mijn Scania L80 Torpedo. Zonder aanhanger ging ik op weg. Vanuit Alkmaar via Ursem naar Wognum. En – wat ik toen nog niet wist - ik zou in de ergste sneeuwstorm die ik ooit heb meegemaakt tijdens mijn lange chauffeurs-loopbaan terecht komen. De ruitenwisser-motors konden het nauwelijks aan, zoveel sneeuw viel er die ook nog vastplakte op de voorruit.

De rit naar Wognum ging nog redelijk; daar kon ik gelukkig gelijk lossen. Helaas kreeg ik geen emballage retour, die stond namelijk buiten en daar kon je met een heftruck niks beginnen in het dikke pak sneeuw dat er lag. Onderweg naar Wieringerwerf werd het almaar slechter: veel automobilisten waren al gestrand in de hoog opgewaaide sneeuwduinen. Maar met zeer rustig en beheerst rijden, kwam ik ongeschonden aan bij de klant in Wieringerwerf, waar het volgende probleem zich aandiende: er kon door de vele sneeuwval niet meer buiten gelost worden met de heftruck. Uiteindelijk, na veel overleg, mocht ik mijn wagen in de loods zetten, onder voorwaarde dat ik zelf met de hand zou lossen. Dat was geen onwil, het kon niet anders, omdat er gewoonweg te weinig ruimte was naast de wagen en de stellingen voor een heftruck, om er nog bij te kunnen komen, Aan de achterzijde lossen kon ook niet, omdat wij pallets hadden die aan de zijkanten dicht waren.

In tegenstelling tot nu, met al die moderne distributie centra, waar je tegen een dock aanstaat en over een laadklep je vracht kan lossen of laden met een elektrische pallettruck. In die tijd stond je altijd buiten in weer en wind te lossen en de retour-emballage weer op te laden Als je geluk had met een heftruck, anders was het gewoon met de hand lossen en laden; je wist niet beter. We hadden er ook klanten bij, bij wie je zelf met de heftruck moest rijden om te lossen en de retour-emballage weer op te laden. En ik kan je verzekeren dat sommige van die heftrucks echte museumstukken waren. Toen ik gelost had, en een bak koffie gedronken had, en de loods weer uitreed, schrok ik toch behoorlijk van het pak sneeuw dat er in die tussentijd al was gevallen. Inmiddels was er ook en sneeuwstorm opgestoken die in kracht toenam en de sneeuw op sommige plaatsen meer dan een meter deed opwaaien; er ontstonden complete sneeuwduinen op de weg. Toch lukte het mij toch om zonder kleerscheuren tot Middenmeer te komen, vanaf daar, zo was mijn bedoeling, zou ik via Heerhugowaard naar Alkmaar rijden om aldaar mijn aanhanger aan te koppelen, ware het niet dat de rijkspolitie de weg daar die kant op had afgesloten.

Zij adviseerden mij ook om niet verder te rijden omdat ik mij gegarandeerd, zoals veel andere automobilisten, vast zou rijden in de hoge sneeuwduinen. Ik sloeg het advies in de wind omdat ik het ook wel een uitdaging vond, om door die sneeuwduinen heen te ploeteren. En ploeteren werd het zeker, maar ik kreeg toestemming om op eigen risico door te rijden; zij reden ook voor mij die weg op. Net voor Wognum - over dat stukje weg had ik al meer als een uur over gedaan - was de rijkspolitie, die mij even daarvoor had aangesproken, bezig met hun landrover een kleine vrachtwagen weer vlot te trekken die na een slippartij in de berm was gestrand. Ik moest blijven wachten - het was het nog geen brede rijksweg - toen plots de sleepkabel losschoot en de Landrover zelf haast de sloot ingleed. Ik ben toen te hulp geschoten, en met de sper erop was het klusje zo geklaard, en natuurlijk heb ik ook maar gelijk de wagen van mijn collega-chauffeur vlot getrokken; -  een sperdifferentieel voorkomt dat een wiel doorslipt, want het laat slechts een beperkt snelheidsverschil toe tussen het rechter  en linker wiel  - en dat allemaal in een hevige en snerpend koude sneeuwstorm. 

Elkaar helpen en samenhorigheid onder collega’s was in die tijd nog de normaalste zaak van de wereld; Ondertussen was ik wel half bevroren, maar de kachel van de Scania deed het prima, en ik kon in mijn cabine weer op temperatuur komen. Omdat wij daar al ruim zo'n halfuurtje bezig waren geweest, was er intussen een konvooi van twee sneeuwschuivers en twee zoutstrooiers op die plek aangekomen, die gezamenlijk bezig waren de rijbaan weer enigszins sneeuwvrij en begaanbaar te maken. Maar ook voor hen was er geen beginnen aan. De harde wind, met vlagen van windkracht 10, joeg de sneeuw weer op de rijbaan, zodat de weg in de kortste keren weer volgestoven was met hoge sneeuwduinen, waar de personenauto's en bestelbusjes niet doorheen konden komen. Ik was ondertussen tot de conclusie gekomen dat ik zo nog uren nodig zou hebben om in Alkmaar te komen.

Pas de dagen daarna drong de ernst van de situatie tot de rest van Nederland door…In het noorden van het land waren hele dorpen compleet geïsoleerd van de buitenwereld. De sneeuwstormen legden het openbare leven volkomen plat, en de noordelijke provincies waren dagen lang afgesloten van de rest van het land; het sneeuwde negentig uren aan een stuk door. Op vele melkveebedrijven was de telefoon en elektriciteit uitgevallen, met als gevolg dat de koeien weer ouderwets met de hand gemolken moesten worden. De melk kon vanwege de stroomuitval ook niet worden gekoeld, niet dat het nog veel uitmaakte, want er reed ook praktisch geen RMO meer in de getroffen gebieden; sneeuwduinen lagen soms wel tot zes meter hoog. Sommige melkveeboeren deden het weer op de oude manier- melk in de bussen - en ze brachten het zelf met paard en wagen, zelfs over de rijksweg, zo naar de melkfabriek. Omdat er toch nog veel melk in de sloot e.d. gestort moest worden en deze situatie nog dagen zou gaan duren, kwam men op het idee om de helikopters van het leger in te zetten.

Men maakte gebruik van grote kunststof tanks, die aan kabels onder de helikopters hingen, en zo door de lucht naar de melkveeboerderijen werden gebracht. Vaak moest het laatste stukje nog worden afgelegd met een rupsvoertuig van de genie, of met hulp van de tractor van de boer zelf. Crisiscentra werden ingericht en het leger werd ingezet om de wegen sneeuwvrij te maken om zo de ingesneeuwde dorpen uit hun isolement te bevrijden, Op18 februari nam de wind eindelijk in kracht af en hield het op met sneeuwen. Maar het zou nog weken duren voordat de gevallen sneeuw geheel verdwenen was.


Helaas heb ik geen fotomateriaal van mijn belevenissen die dag, omdat ik geen camera bij me had. Dat was ook niet gebruikelijk in die tijd, het zou wel mooie plaatjes opgeleverd hebben voor deze site. Gelukkig zijn er wel die bijzondere foto's van "melkvervoer door de lucht" en een ploeterende RMO door de sneeuw van de Melkweg; allemaal te zien in de diashow.


Elke keer als het weer eens flink sneeuwt en waait, denk ik terug aan die dag in februari in 1979 van - nu ik dit schrijf - bijna 32 jaar geleden; de zwaarste sneeuwstorm van de 20e eeuw, en ik zat er midden in…


Geplaatst 14 december 2010

Pagina 31 - 16

Fotovoorstelling winter februari 1979

Terug naar boven ↑