Historie Melkvervoer
Melkflessenmuseum van Paul Luke

MELKFLESSENMUSEUM VAN PAUL LUKE

De – als ik dit schrijf - 33- jarige Paul Luke, een voormalig melkboer uit Essex - Engeland, werd er min of meer toe gedwongen een mini-melkflessenmuseum te bouwen, want zijn indrukwekkende collectie telde op een gegeven moment meer dan 10.000 melkflessen. In Engeland is het heel normaal dat er op een melkfles reclames van allerlei aard, die vaak niets met zuivel van doen hebben, zijn aangebracht. Immers, met de fles bereik je enorm veel huishoudens, en het levert extra inkomen voor de zuivelfabriek op. Paul verzamelde zijn eerste melkfles in 1987. Hij zat toen nog op school, was pas 9 jaar oud en hielp de melkman voor een extra zakcentje. Het viel hem op, dat melkflessen voorzien waren van allerlei reclameboodschappen en hij raakte geïntrigeerd door een reclame van Kellog’s Cornflakes op zo’n melkfles.

Paul hield deze apart, en nam hem mee naar huis. Het was voor hem de aanleiding om met het verzamelen van melkflessen met opdruk te beginnen. Een hobby die al snel overging in een passie. En toen Paul zelf ook melkman was geworden, was het gevolg dat zijn hobby volkomen uit de hand dreigde te lopen. Hij was dus na een periode van verzamelen de trotse eigenaar van meer dan 10.000 met reclame bedrukte melkflessen. De oudste melkfles in zijn collectie dateerde uit 1890. Het waren zijn ouders die hem aangemoedigd hadden zijn hobby voort te zetten, met als achterliggende gedachte dat het hem zo bezig zou houden, hij hopelijk uit de problemen zou blijven. Straatcriminaliteit was toen ook al een probleem.


De vader van Paul is ondertussen nu zelf ook volop actief bezig met de eigenhandig opgezette website, hij helpt deze onderhouden en onder de aandacht te brengen van andere verzamelaars van soortgelijke melkflessen. Paul’s collectie, ooit begonnen op de vensterbank van zijn ouderlijk huis, is zo groot dat hij - inmiddels getrouwd - inzag dat zijn huis gewoonweg niet groot genoeg was om deze te herbergen. Hij besloot in zijn achtertuin een mini-museum te bouwen. Paul woont samen met zijn vrouw en dochter in Stanford - le-Hope, Essex.

Zijn verzamelde melkflessen komen van de vele zuivelbedrijven van tientallen jaren geleden, en zijn allemaal voorzien van een bedrijfsreliëf of via het proces van ‘pyroglazing’ voorzien van een reclameboodschap. Sommige exemplaren zijn unica, waardoor Paul’s collectie een historisch verslag lijkt te geven van de Engelse zuivelindustrie. Hij heeft alle flessen gevuld met polystyreen balletjes, wat de indruk van melk geeft. Er zijn melkflessen in zijn bezit uit 1890; toen werden melkflessen geïntroduceerd. Maar door de nog niet zo ontwikkelde techniek in de glasindustrie waren ze groen van kleur, wat toch al een hele verbetering was vergeleken met het met de hand uitscheppen van melk uit bussen, wat toch als onhygiënisch beschouwd ging worden.

Voor de zuivelfabrieken was het invoeren van de melkfles een enorme verandering en een grote investering. De eerste Britse melkflessen werden geproduceerd door de “Express Dairy Compagnie” in 1880. Voor het afsluiten van de melkfles gebruikte men een porseleinen stop. De levering geschiedde met door paarden getrokken karren, vier keer per dag. Door een nieuw pasteurisatie-proces, dat was ontwikkeld in 1894, werd de melk gesteriliseerd en de melk kon zodoende voor langere tijd worden opgeslagen. Men kon de leveringen vanaf toen beperken tot een keer per dag. De eerste reclames op melkflessen verschenen in 1920. Er werd een zandstraaltechniek gebruikt om deze te etsen op het glas. De reclames verdwenen grotendeels weer in de jaren '60 door de komst van de infrarood flessenscanner. Deze was speciaal ontworpen om te controleren op reinheid en onvolkomenheden van de fles. De op de fles aangebrachte reclames zouden een obstakel vormen bij deze controle.

De favoriete melkflessen van Paul zijn die uit de jaren rond 1950; die flessen waren voorzien van advertenties in drie of vier kleuren, meestal voor boter en eieren. De reclames op de melkflessen waren voor iedere lokale zuivelonderneming anders; denk maar aan die van Paul zijn eerste fles met daarop de Kellog’s reclame.

De unieke melkflessen in de collectie van Paul Luke hebben zeker een behoorlijke financiële waarde; iets wat de voormalige melkboer nooit had kunnen bevroeden, en daar doet hij het ook niet voor. Paul is nog steeds een actief verzamelaar van bedrukte melkflessen; hij werkt nu als verkoopmedewerker bij een zuivelonderneming in Hertfordshire. Ondertussen is hij ook de trotse bezitter van drie stuks melkventer- wagens, vele soorten melkbussen, melkmaat-kannen porseleinen flessenstoppen en andere zuivel-gerelateerde, historische voorwerpen. Altijd is Paul op zoek naar melkflessen met de eigen naam of het logo van lokale zuivelfabrieken, en hij ontvangt graag van [oud-] werknemers of andere geïnteresseerden aanvullende informatie, met - zo mogelijk- foto's van die zuivelfabrieken.


Toen ik Paul vertelde dat ik een artikel met foto's van zijn melkflessenmuseum op mijn site had geplaatst, was hij zeer enthousiast, en sindsdien hebben wij enige malen contact gehad en allerhande zaken en afbeeldingen uitgewisseld.


Geplaatst: 29 januari 2011

Terug naar boven ↑

Pagina 31 - 10